Een vergeten merk dat ooit de koning was van de bedrijfswagens. Een relikwie uit de vorige eeuw, nu weer na lange tijd op de openbare weg!
Vidal & Sohn, een ogenschijnlijk onbekend merk. Tenminste, anno 2021! Vidal & Sohn Tempo Werke GmbH zoals het volledig heet, beter bekend als Tempo, is 1928 gestart in Hamburg. Zij zijn begonnen met het ombouwen van motorfietsen naar gemotoriseerde bakfietsen en later in 1933 werden het driewielers met de cabine aan voorzijde en de bak achter. Hierbij bleven zij gebruik maken van motoren met minder dan 200CC (0,2L) inhoud. Door deze kleine motoren te gebruiken mochten de voertuigjes zonder rijbewijs bestuurt worden. Omdat al snel het praktisch nut ingezien werd van een kleine, goedkope bedrijfswagen werd de vraag al snel groter, hierop bouwde Tempo een nieuwe fabriek in Harburg (nu een stadsdeel van Hamburg). De toenmalige Tempo-fabriek wordt tot op heden nog gebruikt door Mercedes-Benz. Vanaf 1935 ging Tempo ook vierwielers bouwen, maar deze moesten al snel, in 1939, door de Nationalsozialisten van de markt gehaald worden. Pas in 1949 komt de eerst volgende Tempo vierwieler op de markt: de Matador! De Matador was lange tijd marktleider in het bedrijfswagensegment met als top ongeveer 1/3e van het marktaandeel van bedrijfswagen in Duitsland in 1954.
De Matador werd tot 1965 door ontwikkeld door Tempo. In 1965 wordt Tempo overgenomen door Hanomag-Henschel en gaat de Matador verder als de F20. Nog geen 5 jaar later in 1970 wordt Hanomag overgenomen door Mercedes-Benz en gaat de Tempo verder als L206D en L307 en wordt tot 1975 geproduceerd. De voor de Matador ontwikkelde techniek wordt tot diep in de jaren 90 nog gebruikt door Mercedes-Benz voor het ontwikkelen van hun kleine bedrijfsvoertuigen. Ondanks dat Tempo in Europa een aantal keer doorverkocht was, was dat elders in de wereld niet zo. Het merk Bajaj Tempo Motors bouwde al sinds 1951 driewielers onder licentie van Tempo. De Tempo Matador was dan ook het eerste lichte diesel bedrijfsvoertuig in India! In India zijn de Tempo driewielers tot het jaar 2000 gebouwd en tot op heden wordt de Bajaj Traveller, op Tempo Matador basis, nog steeds gebouwd.
Momenteel zijn er, voor zover terug te vinden is in de RDW-databasis, 18 kentekens bekend van verschillende Tempo’s. Van de 18 zijn er 5 geëxporteerd. Momenteel zijn er nog 6 Matadors in Nederland, waarvan 3 voor 1958 (met neus) en de andere 3 hetzelfde type als die van ons. Zeldzamer dan een Bugatti Chiron dus!
Meer info over Tempo over het algemeen vind je hier: https://tempo-dienst.de/
Met veel plezier wil ik het verhaal van onze Tempo Matador 1 met jullie delen! Op onze Matador siert chassisnummer 161913. Dit betekent dat onze Matador gebouwd is in 1962 en geleverd aan de eerste eigenaar op 29-10-1962, dit maakt hem de 11913e geproduceerde Matador 1, één van de latere dus. Wat het doel was van de Tempo bij aflevering is onbekend, grote kans is dat deze gebruikt is door een groenteboer of melkman of dergelijke. Het eerst volgende wat over de auto bekend is dat deze na lange stilstand in 1992 weer toegelaten is voor op de openbare weg in Duitsland, waarschijnlijk na een restauratie of schorsing. De toenmalige eigenaar was Dhr GJ Dornebeck uit Marl, net over de grens in Duitsland. Dhr Dornebeck heeft de auto tot 1997 gehad en daarna is de Matador naar Nederland gekomen.
Foto van de laatste Duitse eigenaar (jaren 90) 
Foto van de laatste Duitse eigenaar in de jaren 90
In Nederland heeft de Matador lange tijd stilgestaan, eerst in Tiel en daarna in Schijndel bij familie van de Wal. Familie van de Wal, of specifiek opa vd Wal, heeft de Tempo verkregen door deze te ruilen tegen de Renault Dauphine van Oma vd Wal… Familie vd Wal heeft de Matador in bezit gekregen in 2018, kort daarna begint het verhaal van de Tempo bij ons! Halverwege juni 2020 ontvang ik van Mark vd Wal, een goede vriend en mede techneut, een foto van een voor mij op dat moment nog een onbekende pick-up met daarbij de vraag: “Niks voor jou?”. Mark die weet dat ik voorliefde heb voor obscure merken en voertuigen had uiteraard meteen mijn aandacht te pakken.
Niks voor jou? (17-6-2020) 
De Matador op de dag van bezichtiging, door Mark vakkundig uit de schuur getrokken (20-6-2020)
Nog geen 3 dagen later zijn wij bij Mark gaan kijken naar de Matador. Mark had mij al eerder verteld dat Opa de Matador wel al gestart had, wat de hoop verhoogde op het makkelijk rijklaar maken. De aantrekkingskracht van de Matador in het zonnetje was groot. Zijn heerlijke groene kleur en lieve voorzijde maakte mij meteen verliefd. En tot mijn geluk vond mijn schoonmoeder hem ook prachtig! De wagen zag er voor zijn leeftijd keurig uit, hij was voor zover ik kon zien vrijwel compleet en was zeker niet rot. Aangezien Mark zei dat Opa hem al lopend gemaakt had was ik zeer benieuwd of hij nog steeds liep. Even wat verse brandstof in de toen nog externe bromfiets tank en een 6 volt (!) accu erin, choke een stukje open, 4x rond en hij sloeg aan. Met wat sputteren en beuken sprong de Britse 4 cilinder motor tot leven! Voor zowel mij als mijn schoonmoeder was het nu 100% duidelijk: deze gaat mee terug naar huis en was het uiteindelijk mijn schoonmoeder die de Matador kocht!
Nieuwe 6 volt accu 
Vers rubber 
Nederlandse Matador folder!
En toen was het afwachten, wat wel een eeuwigheid leek voordat de Matador eindelijk thuis was. Gelukkig heeft familie vd Wal een mooie, grote oprijwagen en hadden we kunnen afspreken dat zij de Matador bij ons zouden afleveren. Ondertussen ging ik alvast op zoek naar onderdelen, ik wist dat ik in ieder geval nieuwe banden nodig had en een nieuwe accu. Tevens kwam ik een prachtige folder tegen in het Nederlands en die kon ik uiteraard niet laten liggen! In de tussentijd ging de Matador nog even de brug op bij familie vd Wal, zodat Opa nog even het één en ander na kon kijken (lees: afscheid nemen van een verzamelstuk). 27-6-2020 Was het zover, op een zonnige zaterdag kwam Mark samen met zijn vader de Matador naar ons toe brengen! Met smacht zat ik te wachten tot de oprijwagen de hoek om kwam. Zodra de Matador van de oprijwagen af was kon ik mijn enthousiasme niet bedwingen en heb meteen een grote hoeveelheid foto’s en een to-do list gemaakt. Ik heb zelfs diezelfde dag nog een achterwiel eraf gehaald en daarvan de achterband vervangen voor een nieuwe.
Na de Matador goed geïnspecteerd te hebben kwam er een duidelijke to-do list uit, die gaandeweg uiteraard als maar langer werd. Het eerste wat moest gebeuren was het inschrijven voor de de Tempo-Dienst, de internationale Tempo club die een hele verzameling aan informatie heeft waaronder de originele tekeningen en onderdelencatalogus! In het kort: de Matador is van buiten ruw maar dat willen we graag zo laten, het is immers een oude commerciële pick-up. Al snel bleek dat het hout van de bak niet meer te redden is om nog veilig iets in te vervoeren. Een aantal systemen vereisen veel aandacht: het remsysteem, deze lekt en moet getest worden op voldoende werking; het brandstofsysteem, de originele tanks hebben vaak last van roest en vuiligheid in het systeem; de banden; alle verlichting en ook vele pakkingen van de motor i.v.m. lekkages. Het idee is dus niet om hem te restaureren maar om hem te behouden! Het doel is om hem in 2021 te kunnen gebruiken, mijn deadline is dus 31-12-2020 ofwel een halfjaar de tijd!
De motorruimte van de Matador 
Het interieur van de Matador 
De motorruimte van de Matador
Omdat de Matador liep had ik de volgende dag bedacht dat ik stiekem een rondje om de boerderij heen wilde rijden. Hij startte behoorlijk snel op maar na een keer goed op de rem te gaan staan kwam ik erachter dat de remcilinder rechtsvoor zo lek was als een zeef.. en wat doe je dan? Uiteraard: je gaat alsnog een rondje rijden en hoopt maar dat de handrem genoeg is om je af te remmen. Na een kort ritje was het tijd om nog wat langer onder de Matador te duiken om nog meer foto’s te maken ter referentie. Meteen maar de Matador op een wat permanentere werkplek neergezet en vast wat onderdelen eraf geschroefd.
De weken erna wilde ik al heel graag beginnen, maar wetende dat er vrienden langskwamen die graag mee wilde rijden met de Matador moest ik mij nog even inhouden. Uiteraard viel de Matador tijdens het ritje stil en moest deze terug geduwd worden. Met het besef dat er iets niet goed ging met de aanvoer van brandstof werd nogmaals benadrukt dat ik maar eens aan mijn to-do lijstje moest beginnen.
Een week na het bezoek ben ik dan ook echt begonnen met de werkzaamheden. Omdat het 6-volt systeem nogal gevoelig is voor spanningsdipjes en stroomverbruik heb ik als eerste de dynamo en spanningsregelaar eraf gehaald en deze weggebracht voor revisie. Volgende stap was alles motorisch: de pakkingen, olieservice en het brandstofsysteem. Uiteraard eerst even de motor goed in de Dasty gezet en alles schoongespoten met de hogedrukreiniger zodat ik op zijn minst kon zien wat ik aan het doen was. Daarna de olie en het filter eraf en daarna maar meteen de carterpan los gehaald. Aan de drap, die zich olie noemde, was duidelijk te zien dat de Matador al even stilstond. Gelukkig zag het motorblok er intern goed uit. Alles wat met het koelsysteem te maken had was eveneens oud en kapot: dit betekende dat ik alle koelslangen, de waterpomp en de thermostaat ook mee wilde vervangen.
De vieze motor (19-7-2020) 
De schone motor een uurtje later
Een week later ben ik langs gegaan bij een MG onderdelen specialist want zoals jullie inmiddels weten heeft de Matador een Austin motor, vrijwel dezelfde motor als in de MG A. Daar heb ik alle onderdelen kunnen halen die ik nodig had: de waterpomp, een oliefilter, een kleppendekselpakking, een carterpakking, de pakkingen voor de klepstoterstangen afdekkingen, pakking voor de brandstofpomp, pakking voor de thermostaat, uitlaatpakking en inlaatpakking en een nieuwe v-snaar! Die week heb ik ook de dynamo en spanningsregelaar opgehaald. Meteen maar alles weer gemonteerd zodat ik met de volgende systemen verder kon. Dat waren de laadbak en de remmen.
De laadvloer van de bak was dermate slecht dat deze een gevaar was om op te gaan staan en dingen in te vervoeren. Hetzelfde kon zo ongeveer voor het remsysteem gezegd worden. Terwijl mijn vriendin en schoonmoeder begonnen met demontage van de laadbak, begon ik aan de remmen. Het was even uitzoeken hoe dit in elkaar zat maar gelukkig had ik de tekeningen van de Tempo Dienst. Al snel was duidelijk dat de voeringen nog goed waren en dat alleen de rechter remcilinder erg slecht was. Ook de handremkabels waren compleet vernietigd. De handremkabels waren uiteraard niet zomaar meer te bestellen, deze heb ik dan ook opgestuurd om na te laten maken.
Na de laadbak volledig kaal gemaakt te hebben is er een berg nieuw hout besteld deze werd enkele weken later al aan de deur geleverd! Dat betekende dat we aan het werk kon met op maat zagen, schilderen en monteren van de laadbak. De handremkabels zouden nog even op zich laten wacht dus dit was een mooi project om tussendoor te doen.
8-11-2020 zat de bak volledig in elkaar 
Diezelfde dag werd de bak nog in juiste kleur geschilderd.
Iets meer als een week later kwamen de nieuwe handremkabels binnen en had ik inmiddels een andere remcilinder gehaald bij familie vd Wal. Tijd om de boel weer in elkaar te zetten, wat al snel gebeurd was. De Matador remde weer en had weer een volledige bak. Dus wielen erop en test ritje! Accu erop, brandstofkraan open en.. niks.. Hij ging wel rond maar sloeg niet aan, een tegenvaller aangezien een maand later mijn deadline zou zijn. Maar met een beetje remmenreiniger sloeg de Matador meteen aan. Aha, nog meer brandstofproblemen. Bij nadere inspectie bleek het brandstoffiltertje behoorlijk vol troep te zitten waardoor de verwachting was dat het intern met het Solex carburateurtje ook niet al te best zou staan. Dus: carburateur eraf en uit elkaar voor inspectie. Al snel was de oorzaak van het niet aan slaan duidelijk: de carburateur zat helemaal verstopt met troep. Gelukkig had familie vd Wal nog een pakkingset liggen en aangezien zij ook een ultrasoon reiniger hebben daar ook meteen mooi gebruik van gemaakt. Tevens hebben ze bij familie vd Wal een gerestaureerde Matador 1 oprijwagen staan, een wagen waar ik meteen velen foto’s van gemaakt heb zodat ik weet wat ik nog moet doen.
Main jet van de carburateur 15-11-2020 
Vlotterkamer van de carburateur 
Carburateur koken bij vd Wal 19-11-2020
Een week later zat de carburateur weer in elkaar en liep ze als een zonnetje, omdat mijn deadline eraan kwam was het zaak om zo snel mogelijk alles rijdbaar te hebben zodat ik met de Matador naar de garage kon rijden waar ik werk. Daar zou ik de puntjes op de i zetten en Matador gereed maken voor APK en import via de RDW. Op de valreep van november heb ik bij de werkplaats de groene kentekenplaten gehaald en startte de eerste spannende reis van de Matador, een ritje van 10km naar de garage. Het eerste ritje over de openbare weg sinds lange tijd voor de Matador en überhaupt het eerste ritje voor ons met de Matador. Om die reden had ik dan ook mijn vader gevraagd om achter ons aan te rijden mocht er iets gebeuren.
De Matador veilig gearriveerd bij de garage 29-11-2020 
Gelukkig is alles goed gegaan aan zijn we zonder problemen aangekomen bij de garage. Een dag later ben ik wat langer gebleven zodat ik de Matador op de brug kon zetten en inspecteren. Hieruit kwam het volgende: De remlichten werken niet, het knipperlicht links voor werkt niet, er moet een achteruitkijkspiegel in, de claxon werkt niet, de verdraaiing van het stuurwiel voordat de wielen daadwerkelijk begonnen te draaien was te groot en de achterremmen moesten gesteld worden, deze behaalde de vereiste remvertraging niet. Een aantal dingen werden diezelfde avond nog van het lijstje afgestreept. De remmen werden via het verstelmechanisme gesteld en waren goed. De stuurverdraaiing was te groot omdat de Matador een grote hoeveelheid smeerverbindingen heeft die regelmatig gesmeerd dienen te worden en uiteraard was dit al jaren niet gebeurd, na alle smeernippels te smeren werd de ophanging meteen een stuk strakker. De rest; het knipperlicht, claxon en achteruitkijkspiegel waren besteld.
De neus eraf voor de claxon (3-12-2020) 
Één van de velen foto’s voor de RDW (6-12-2020)
Die week kwamen de rest van de spullen binnen voor de Matador en na wat late avondjes was alles gemonteerd! Dit was ook wel nodig want als ik mijn doel wilde halen om de Matador voor 2021 rijklaar te hebben moest ik op tijd beginnen met het importeer proces. Gelukkig was dat in mijn geval niet zo moeilijk. Toen ik zeker wist dat alles compleet was en technisch in orde, kon ik via het garagebedrijf via een fotoreportage en de juiste gegevens de Matador importeren, ik hoefde dus niet langs bij een RDW keuringsstation. Uiteraard wilde ik dit z.s.m. doen aangezien de kerstvakantie eraan kwam en dan wordt er bij de RDW niet gewerkt. Op 6 december heb ik de aanvraag ingediend en toen was het wachten om te zien of ik op tijd was. De kerstvakantie begon en ik had nog niks ontvangen van de RDW. De kerst kwam en ging en ook oud op nieuw was zo voorbij. Het was nu dus 2021. 2 januari kwam er een brief binnen: “Geachte, alstublieft hierbij uw conformiteitsbewijs voor uw nieuw geregistreerde voertuig met kenteken BE-98-58.” Alles was dus goed gegaan! De RDW was akkoord gegaan met de foto’s en de technische gegevens en had de Matador een kenteken gegeven. Helaas had ik mijn doel niet gehaald, 2 januari is immers al 2 dagen in 2021… Totdat ik de verzenddatum van de RDW brief zag: 31 december 2020. Ik kon het bijna niet geloven, meteen het kenteken nagetrokken in de RDW databank en daar stond genoteerd: “Datum eerste afgifte NL: 30 december 2020.” Ofwel; missie volbracht, de Matador was in een halfjaar volledig rijklaar gemaakt. De blauwe kentekenplaten lieten nog even op zich wachten maar eind januari waren deze binnen, tijd voor een overwinningsritje naar huis door de kou!
Uiteraard houdt het verhaal daar niet op. Vanaf het moment dat de Matador een kenteken had heb ik hem zoveel mogelijk proberen te gebruiken. Ik ben ermee naar werk gereden maar hij is ook gebruikt om vrachten te vervoeren zoals kasten, lasapparaten en zelfs motorblokken en auto-onderdelen. Één van de eerste transport ritjes was het ophalen van de Kreidler Florett uit de jaren 60 van mijn werkgever. Geheel in stijl, hij met zijn kever voorop en ik met de Matador erachteraan op een heerlijke zonnige dag in februari! In de zomer wilde ik de Matador volop gebruiken en dit is ook zeker gelukt! Voor de kindervakantie week in het dorp is de Matador ingezet voor promotiedoeleinden, een complete opbouw inclusief muziek en megafoons! Ook voor evenementen is ze ingezet, zo hebben we meegedaan aan de Wolf Rally Oss voor het goede doel Beat Batten. Tevens hebben we meegedaan aan Zietsen voor de Rotary in Wijk bij Duurstede. Door deze lange ritten is een nieuwe lijst ontstaan met aanpassingen die ik nog graag wil doen! Vooraf aan deelname aan de Wolf Rally was al snel duidelijk dat ik zonder achterraam een zwaar leven zou hebben met betrekking tot geluid en temperatuur, dus de avond voor de Wolf Rally hebben we er nog even een plastic raampje in gemaakt.
Tijdens de Wolf Rally (11-9-2021) 
Promotie voor de kindervakantieweek (31-7-2021) 
In Wijk bij Duurstede (9-10-2021)
Behalve alle verbeteringen die ik aan wil brengen is de Matador tevens een heus studie-object geworden! Voor de Automotive Engineering opleiding diende ik een achterophanging te bestuderen en wat is gaver dan de projectauto volledig na te tekenen in 3D-software? Dus na alle losse onderdelen opgemeten te hebben en exact na gemaakt te hebben in 3D software kon het studeren beginnen.
De nieuwe to-do lijst ziet er vooralsnog als volgt uit: in de cabine wordt het sinds de installatie van het achterraam echt brutaal heet, +- 25 graden. Om dat tegen te gaan wil ik 2 dingen aanpassen; ik wil de interieurventilator weer werkend krijgen en ik wil het achterraampje graag veranderen in schuifraam om de warme lucht eruit te laten. Ook wil ik graag een manier om mijn telefoon op te laden, de Matador kan niet over de snelweg, aangezien ik dus gebonden ben aan binnenwegen is het fijn als ik altijd bij Google Maps kan en dus mijn telefoon kan opladen. In de cabine is tevens behoorlijk veel herrie, dit wil ik op lossen door de originele sluitingen van de motorafdekking te herstellen, door wat dempingsmatten te installeren en door een vloertapijt te maken. De lampen geven extreem weinig licht, het is uiteraard maar een 6 volt systeem maar dit maakt het wel gevaarlijk in het donker, ik wil daarom merendeel van lampen vervangen voor LED lampen. Momenteel kun je nergens je spullen neerleggen, origineel hebben Matadors een plaat onder het dashboard waar je wat spullen kwijt kan, deze mist helaas in onze matador, een mooie uitdaging dus om deze na te maken. Bij geluk kwam ik op Marktplaats een mooie originele Hella KL6 zwaailicht tegen uit de jaren 60, ook deze wil ik graag op de Matador bouwen. Het laatste wat zeker moet gebeuren is het herstellen van de zitting, hoewel de rugleuning in prima staat is, is de zitting doorgerot wat voor een vrij pijnlijk achterwerk zorgt bij langere ritten.
Origineel achterlicht (15-10-2021) 
LED achterlicht
Ondertussen heb ik de LED achterlichten geïnstalleerd, deze geven een stuk meer licht en zijn daarmee een stuk veiliger. Ook het laden van een telefoon heb ik al getest, een telefoon laadt op met 5 volt ofwel de accu van de Matador is precies genoeg om een telefoon op te laden. Na een korte test bleek dit ook echt het geval te zijn. De interieurventilator is ook al gemaakt, het bleek dat simpelweg de schakelaar weggehaald was, na het installeren van een schakelaar werkt het weer. De rest van de to-do list wordt in willekeurige volgorde ingevuld, het is immers een hobby project.
TO BE CONTINUED
